Σούβι Βεστ, Άνσι Κέμι, Φινλανδία, Νορβηγία, 2023, 77'

Καθώς τα μουσεία ανά τον κόσμο δέχονται ολοένα και περισσότερες πιέσεις για να επιστρέψουν τα πολιτισμικά αγαθά που αποτελούν μέρος των συλλογών τους, οι συν-σκηνοθέτες Σούβι Βεστ και Άνσι Κέμι μάς ξεναγούν στα απύθμενα και συναισθηματικά φορτισμένα βάθη του επαναπατρισμού της πολιτισμικής και πνευματικής παρακαταθήκης των αυτοχθόνων λαών στους γενέθλιους τόπους της. Η κάμερα ακολουθεί τη Βεστ στην επίσκεψή της σε ένα μουσείο στο Ελσίνκι όπου εκτίθενται τεχνουργήματα της φυλής των Σάμι, λίγο πριν από την πολυαναμενόμενη επιστροφή τους στο Σάπμι (σημερινή Λαπωνία), τον τόπο τους στη βόρεια Σκανδιναβία και τη βορειοδυτική Ρωσία. Τα κειμήλια των Σάμι –καθώς και αμέτρητων άλλων αυτοχθόνων λαών– βρίσκονται διασκορπισμένα σε διάφορα ιδρύματα, αναλαμβάνοντας να παίξουν πολλούς ρόλους ταυτοχρόνως – ανά τους αιώνες έγιναν αντικείμενα υφαρπαγής ή διεκδίκησης, αξιοπερίεργα εμπορεύματα ή εκφράσεις ενός βίαιου εκχριστιανισμού που δαιμονοποίησε τον πολιτισμό των Σάμι. Πέρα από καθημερινά αντικείμενα (ρούχα ή εργαλεία), οι συλλογές αυτές περιλαμβάνουν κρουστά επιφορτισμένα με πνευματική δύναμη και,κάτι ανήκουστο, ανθρώπινα λείψανα. Η κάμερα αποτυπώνει με σθένος το πόσο οδυνηρό είναι να αντικρίζει κανείς αυτά τα στοιχεία-κιβωτούς των πνευμάτων των προγόνων, που βρίσκονται φυλαγμένα σε προθήκες μουσείων και απομακρυσμένα από τους νόμιμους κηδεμόνες τους. Με αρωγό την εκθαμβωτική φωτογραφία, η Επιστροφή αποκαλύπτει με γενναιοδωρία πώς η προσωπική ταυτότητα, η πολιτισμική αξία και η αποκαταστατική δικαιοσύνη μπορούν να συνυφανθούν αρμονικά και εγείρει το κρίσιμο ερώτημα για το ποιος έχει το δικαίωμα ιδιοκτησίας στην πνευματική παρακαταθήκη ενός έθνους.

Suvi West, Anssi Kömi, Finland, Norway, 2023, 77'

As museums worldwide are increasingly pressured to return cultural property, co-directors Suvi West and Anssi Kömicarries carry us through the remarkably intricate and emotional depths of the repatriation of Indigenous cultural and spiritual property to their homelands. The camera follows West as she visits Sámi artifacts housed in a Helsinki museum as they are prepared for their long-awaited return to Sápmi, the Sámi nation in northern Scandinavia and northwestern Russia. Sámi (and countless other Indigenous nations’) relics are scattered worldwide in different institutions, seized or claimed over the centuries as curios for trade or as part of the aggressive Christianization that demonized Sámi culture. In addition to everyday items such as clothing and tools, these collections also include spiritually powerful drums and, shockingly, human remains. The lens powerfully illustrates how painful it can be to witness these items – imbued with the spirits of Sámi ancestors – stored in museum cabinets and separated from their rightful guardians. Enhanced by the beautiful cinematography of co-director Kömi, Homecoming richly shares how personal identity, cultural value, and restorative justice can be intrinsically woven together and raises the important question of who has the right to a nation’s spiritual heritage.